De Dharma

De vele thema's van de boeddhistische leer worden door gekwalificeerde meesters besproken en verdiept, zowel in studie, meditatie als beoefening.

Een lama is een leraar, een spirituele gids. Hij is noch priester noch missionaris. Hij treedt niet op als bemiddelaar tussen de mensen en een hogere autoriteit. Hij heeft geen ambitie om te bekeren. De vraag naar onderricht komt van Westerlingen: dit is de reden voor de aanwezigheid van lama's in ons midden. Wij zijn hen zeer erkentelijk.

De lama besluit uit vrije wil om de geloften van een monnik (of non, in het geval van vrouwen) af te leggen. Hij onderwijst maar preekt niet. Hij antwoordt pragmatisch op de vragen die hem gesteld worden.

Het boeddhisme is geen theorie: het doel is om de dingen te verbeteren in de menselijke relaties, in de geesten, de woorden en de houdingen van de beoefenaars, via de praktijk zelf. Een lama staat altijd ter beschikking van hen die een beroep op hem willen doen; hij dringt zich nooit op.

Als hun aanwezigheid in België zo belangrijk is, is dat niet omdat zij willen domineren, maar omdat wij hun deze ruimte schenken. En ongetwijfeld ook omdat onze tijd zich bij uitstek leent voor een ontmoeting tussen het Oosten en het Westen. De onvoorwaardelijke geweldloosheid die het boeddhisme verkondigt, beantwoordt vandaag meer dan ooit aan de voornemens van onze medeburgers.

Volgende onderwerpen komen regelmatig aan bod in ons programma:

• Shinee of de meditatie van kalmte betekent "in vrede verwijlen". De gekalmeerde geest, die zich niet gemakkelijk laat afleiden, verblijft in een staat van meditatieve aandacht (shamatha in het Sanskriet). De praktijk richt zich op de opeenvolgende stadia van stabilisatie en de geleidelijke plaatsing van de geest. Innerlijke kalmte is noodzakelijk voor het bereiken van wijsheid en mededogen..

• Lhaktong (analytische meditatie) : alles wat bestaat - zowel in Samsara als in Nirvana - komt voorbij de geest. De grote yogi's adviseren allemaal om alles wat we waarnemen en denken grondig te analyseren. De geest is van nature helder en licht. Discursieve of redenerende gedachten verstoppen de helderheid van onze geest. De analytische meditatie stelt ons in staat om de werking van onze geest te bestuderen. Zo ontwikkelen we een begrip van hoe onze geest werkt. Dagelijkse oefensessies leren ons om onze geest in een natuurlijke spontane staat te brengen, zonder afleiding.

• Lodjong:  Deze krachtige en eeuwenoude praktijk biedt ons concrete manieren om te leren alle omstandigheden van ons dagelijks leven te gebruiken als basis voor onze innerlijke transformatie. Deze praktijk bestaat uit zeven punten:

• • De voorbereidende praktijken

  • Het ontwaken van de geest van verlichting 

  • Adviezen voor het dagelijkse leven

  • Advies over leven en dood

  • Graadmeters voor het beoordelen van de vorderingen

  • Voorschriften voor het trainen van de geest (met inbegrip van de beoefening van de uitwisseling  - Tonglen)

  • Praktische raadgevingen

Een uitgelezen kans om te leren hoe we het boeddhisme kunnen integreren in de dagelijkse realiteit van ons gezinsleven en ons werk.

Toevlucht nemen betekent de 'bescherming' zoeken van de 'Drie Juwelen': de Boeddha (de leraar), de dharma (de leer, de adviezen), en de sangha (de gemeenschap van leraren en beoefenaars). Toevlucht nemen vereist een minimum aan persoonlijke betrokkenheid.

Als u volledig overtuigd bent van de noodzaak om de boeddhistische beginselen in uw leven te integreren en als u bereid bent om de Boeddha als uw persoonlijke gids, de Dharma als de leidraad van uw leven, en de Sangha als uw steun te beschouwen, dan kunt u toevlucht nemen.

Door de toevlucht zal de werking van positieve en heilzame activiteiten toenemen. Dit is een krachtige ontwikkeling in het leven van de beoefenaars.

De toevluchtsceremonie is een plechtige bevestiging van dit besef.

Er bestaat niet zoiets als 'het' boeddhisme. In het algemeen zijn er drie hoofdstromen. Bovendien zijn er vele kleinere scholen, en in het Westen neemt het boeddhisme een andere vorm aan dan in het Oosten.

Het Theravada boeddhisme is de oudste van de drie grote boeddhistische tradities. Theravada betekent in het Pali de "oude leer" en komt van "vada" (leer) en "thera" (de ouden) - de leer van de ouden. Volgens de naam gaat deze leer terug op de oudste tradities van het vroege boeddhisme en de canons van de Tripitaka (Sanskriet) teksten - of de Drie Manden - geschreven in Pali.

In Theravada staat de Boeddha - de historische figuur Siddhartha Gautama - centraal. Andere Boeddha's, zoals de Boeddha van de toekomst, de Bodhisattva's en de beschermers hebben slechts een symbolische en theoretische rol. Een Theravada tempel is te herkennen aan de vele standbeelden die er staan. Deze stellen bijna uitsluitend de historische Boeddha voor in zijn monnikskleed, samen met een of andere leerling (monnik). Het doel van Theravada is het bereiken van nirvana (Sanskriet) door het individu. Op dit eerste niveau binnen het boeddhisme - ook wel het "kleine voertuig" genoemd - ligt de nadruk van de beoefening op persoonlijke bevrijding. Beoefenaars richten zich op het afstand nemen van zichzelf en van de wereld en op het pacificeren van hun emoties. Daarnaast bestuderen zij de onderlinge afhankelijkheid van alle verschijnselen en de fundamentele leerstellingen, zoals de ' vier nobele waarheden ’.

Theravada wordt ook wel de zuidelijke traditie genoemd. Het is de meest verbreide filosofie in Sri Lanka (Zuid-Azië), in Myanmar (het vroegere Birma), in Laos, in Cambodja en in Thailand in Zuidoost-Azië. Thailand neemt de overheersende plaats in op geografisch, economisch, politiek en boeddhistisch gebied (gelet op het aantal tempels en monniken). Na de immigratie van vele Thais naar Westerse landen is het Thaise boeddhisme steeds meer aanwezig in onze landen.

Het Mahayana – het boeddhisme van het Grote Voertuig - verscheen in India aan het begin van onze jaartelling. Historisch gezien is het een verdere ontwikkeling van de oorspronkelijke leer van de Boeddha. Het concentreert zich op de realisering van de bodhicitta gedachte - de wens om verlichting te bereiken om alle levende wezens te bevrijden.

In het Grote Voertuig, gaat de zoektocht verder dan de persoonlijke bevrijding. Het gaat om het begrijpen van de leegte van alle verschijnselen, het bereiken van groot mededogen en het erkennen van de ontwakende natuur - of Boeddhanatuur - die in ieder levend wezen aanwezig is. In de Mahayana, kan iedereen verlichting bereiken. In de dagelijkse praktijk zijn liefdevolle vriendschap en mededogen voor alle andere voelende wezens van het grootste belang. De Mahayana-benadering legt de nadruk op onze pogingen om anderen te dienen, ongeacht de situatie waarin zij zich bevinden.

In het Mahayana spelen, naast de historische Boeddha, vele andere abstracte en symbolische figuren, boeddha's en talrijke bodhisattvas (Sanskriet) een belangrijke rol. In Mahayana tempels worden zij vaak afgebeeld in koninklijke gewaden, met kronen en juwelen. Het te bereiken ideaal is de bodhisattva iemand die de verlichting heeft bereikt, maar ervoor kiest zijn of haar nirvana uit te stellen om anderen te helpen om verlichting te bereiken. 

Het Vajrayana – of diamantvoertuig - verscheen in India rond de 6e  eeuw. Het wordt ook wel de geheime weg, de snelle weg of het esoterische voertuig van de tantra's genoemd. Vandaag de dag is Vajrayana wijdverbreid in de Himalaya-regio van Tibet, Nepal, Bhutan en Mongolië. Het wordt Vajrayana genoemd vanwege het gebruik van de vajra - de onverwoestbare diamant - als ritueel symbool. In het Tibetaans boeddhisme staat de lama - of spirituele leraar - centraal. Sinds de 9e eeuw zijn er verschillende overdrachtslijnen ontstaan. De Vajrayana methode bestaat uit de realisatie van leegte en mededogen in een onafscheidelijk geheel.

Het Vajrayana-boeddhisme is esoterisch in die zin dat de overdracht van bepaalde leringen alleen mogelijk is van meester of leraar op leerling. ‘Geheim' verwijst naar het feit dat zelfs als de leer aan een derde zou worden doorgegeven, die persoon het niet zou horen om de eenvoudige reden dat hij of zij zich niet op het pad bevindt.